Amalgamat oprócz tego, że określa się tym mianem ogólną nazwę stopów metali składających się głównie z rtęci jako podstawowego składnika, wykorzystywany jest również w dentystyce jako amalgamat stomatologiczny. W tym przypadku jest to stop rtęci z cyną, kadmem, miedzią, srebrem, a czasami również z cynkiem. Stosuje się go do wypełniania ubytków w zębach, głównie tych klasy I, II oraz V. Zaczęło się to jednak zmieniać, ludzie odchodzą od tej metody ze względu na szkodliwe jego działanie.
Szkodliwy wpływ wypełnień amalgamatowych na organizm człowieka
Owe wypełnienia amalgamatowe starej generacji, stosowane dawniej powodowały więcej szkód niż pożytku. Działo się tak, ponieważ rtęć jest niezwykle niebezpieczną oraz toksyczną substancją, która powoduje stałe uszczerbki na zdrowiu. Jeśli chodzi o organizm to na jeden litr krwi jest on w stanie tolerować zaledwie 5,8 mikrogramów tego pierwiastka. Z samej żywności oraz środowiska przyswajamy łącznie około 2,6 mikrogramów. Opary te uwalniane są przede wszystkim przy czynnościach takich jak żucie gumy czy picie napojów o wysokiej temperaturze. Jednak najbardziej niebezpieczny jest poprzez ilość, która ulatniania się podczas wdrażania wypełnień amalgamatowych do ubytków w uzębieniu oraz przy usuwaniu ich. Dlatego też tę czynność powinien wykonywać wyjątkowo doświadczony i wykwalifikowany lekarz stomatolog, który zapewni pacjentowi oraz sobie odpowiednią ochronę. Rtęć odkłada się w nerkach i niszczy je oraz błony biologiczne, a nawet łączy się z białkami w organizmie. Ponadto u zatrutych tym pierwiastkiem zaobserwowano również postępujące wyniszczenie układu nerwowego. Przyczynia się do rozwoju u człowieka chorób autoimmunologicznych oraz neurodegeneracyjnych. Jedną z takich chorób jest poważna choroba Parkinsona, zaburzająca ruchy chorego oraz psychikę. Do tego u kobiet w ciąży posiada negatywny wpływ na rozwój płodu. Lista zagrożeń wynikająca ze starych wypełnień amalgamatowych jest przytłaczająco długa.
Restrykcje i przepisy obowiązujące wypełnienia amalgamatowe
Zgodnie z rozporządzeniem wydanym 6 listopada 2013 roku przez ministra zdrowia, w Polsce zrezygnowano z korzystania z wypełnień amalgamatowych starej generacji, a w ramach NFZ zaczęto rekomendować tzw. amalgamat kapsułkowy, zwany inaczej amalgamatem typu non gamma 2. Teoretycznie te nowoczesne wypełnienia nie powinny być niebezpieczne, ponieważ rzekomo nie uwalniają rtęci. Jednak część krajów zrezygnowała i z tej opcji już w 2008 roku. 17 maja 2017 roku weszło w życie nowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego oraz Rady Unii Europejskiej dotyczące ograniczenia stosowania jakichkolwiek wypełnień amalgamatowych. Zabroniono ich stosowania przy leczeniu uzębienia mlecznego, uzębienia osób poniżej 15 roku życia oraz kobiet w ciąży i karmiących piersią. Zakaz ten nie dotyczy tylko lekarzy objętych umową z Narodowym Funduszem Zdrowia, ale także tych pracujących prywatnie.
W styczniu 2019 wchodzi jednak w życie ustawa, która zobowiązuje każdy gabinet stomatologiczny korzystające z wypełnień amalgamatowych do używania separatorów amalgamatu, czyli urządzeń, które nie pozwalają przedostać się szkodliwej rtęci do obiegu wodnego. Są to profesjonalne filtry zatrzymujące cząstki wypełnień. Cena separatora amalgamatu waha się od ok 2 000zł za polskie (np. Separatory Lidrex) – nawet do 7000 zł za zagraniczne.
Szacuje się i też wszystko na to wskazuje, że do 2030 roku całkowicie zrezygnuje się z wypełnień amalgamatowych. Nawet w Polsce są już coraz rzadziej wykorzystywane.
